De "Filosofie van de Vrijheid" is het "jeugdwerk" van Rudolf Steiner. Hij ontwikkelde het tussen zijn 22e en 32e jaar, gedurende zijn worsteling met de ideeën van zijn tijd: de late 19e eeuw. In veel opzichten beïnvloedt deze periode nog steeds onze manier van denken, onze wetenschappelijke kijk op de wereld en onze maatschappelijke vormgeving.
De Filosofie van de Vrijheid is meer dan een filosofische discussie: het is een leerboek en een scholingsweg voor het denken en de vrijheid. Het bevraagd onze individualiteit, ons handelen en onze bronnen daarvan. Word ik bepaald door sociale normen en erfelijke kenmerken? Door materiële processen? Door mijn egoïsme? Wat is mijn relatie tot de wereld en hoe geef ik haar vorm? Hoe kan ik individueel handelen, gebaseerd op mijn eigen innerlijke impulsen, en wat betekent dat voor de wereld? Deze en andere vragen vormen de kern van de Filosofie van de Vrijheid, die niet alleen "gedacht" moeten worden, maar ook "beoefend" moeten worden door middel van het denken. Dat, wat we krachtig in ons denken ontwikkelen, maakt deel uit van de wereld en zal zijn weg naar de wereld vinden.
Gedurende onze schooltijd en ook vaak in onze studietijd wordt zeer veel nadruk gelegd op het overdragen van kennis en het reproduceren van geleerde stof. Dit kan leiden tot het gevoel dat het eigen denken onvoldoende ontwikkeld is. Hoewel men dagelijks een muziekinstrument bespeelt, misschien wel enkele uren, is dit niet vanzelfsprekend voor ons denken. Ook ons denken is een instrument. En veel meer nog, zoals we in de loop van de Jaartraining zullen ontdekken. Zo is 'De filosofie van de vrijheid' ook een scholing van het denken.
Dit is Rudolf Steiners beoogde Engelse vertaling van zijn Filosofie van de Vrijheid. Het is geen filosofische constructie. Het leidt tot een geestelijke activiteit die transformeert in een spirituele. In de "Pedagogische Cursus voor Jongeren", GA 217, verwoordt Rudolf Steiner het als volgt:
Maar probeert u eens actief te denken, en u zult zien hoe het hart erbij betrokken wordt. Het meest intensief dringt de mens van onze tijd tot de geestelijke wereld door als het hem lukt het actieve denken te ontwikkelen. Want door het actieve denken komen we ertoe in onze gedachten weer hartenkrachten te hebben.
Normen en handelingsinstructies, algoritmen, wetten en regels, DIN-normen en trends bepalen ons dagelijks en professionele leven. Kants imperatief leeft nog steeds in dit alles: "Handel zo dat de principes van je handelen voor iedereen gelden." De filosofie van de vrijheid reageert met een uitgesproken individualistische benadering:
Niet hoe alle mensen zouden handelen kan voor mij doorslaggevend zijn, maar wat mij in dit individuele geval te doen staat.
Hannah Arendt verwoordde het ooit zo: "Moraliteit gaat over het individu in zijn of haar uniciteit. Het criterium van goed en kwaad, het antwoord op de vraag: Wat moet ik doen?, hangt uiteindelijk niet af van gewoonten en gebruiken die ik deel met andere levende wezens om me heen, noch van een bevel van goddelijke of menselijke oorsprong, maar van wat ik ten aanzien van mezelf beslis. Met andere woorden: ik kan bepaalde dingen niet doen, omdat ik daarna niet meer met mezelf zou kunnen leven." (Vertaald uit: Elisabeth Young-Bruehl: "Hannah Arendt, Leven, Werk, Tijd", 5e druk, Fischer Taschenbuch, Frankfurt am Main 2018).
In onze tijd worden vrijheid en individualiteit vaak gelijkgesteld aan egoïsme. De filosofie van vrijheid leidt tot een compleet ander wereldbeeld en plaatst liefde naast individueel handelen gebaseerd op vrijheid:
Alleen als ik mijn liefde voor het object volg, ben ik het zelf die handel.
Rudolf Steiner - De filosofie van de Vrijheid
Het luisterboek op onze website is alleen beschikbaar in Duits en Engels. Het verschijnt wanneer je de desbetreffende taal aanklikt in de rechter bovenhoek.
Kaarten en posters
Wilt u ons helpen de filosofie van vrijheid te verspreiden? Er zijn verschillende manieren om ons te steunen: u kunt informatiemateriaal downloaden, kaarten en posters bestellen ter verspreiden, ondersteunend lid worden of een (fiscaal aftrekbare) gift schenken. We stellen elke bijdrage op prijs.
"Voor mij was het een ongelooflijk mooie, altijd vrolijke verrassing om dit materiaal op deze manier te benaderen. Ik vond het zo levendig en modern dat mijn hart ervan ging zingen. Ik ben je dan ook enorm dankbaar dat je dit werk op deze manier de wereld in hebt gebracht, en ik zie ook dat je altijd verder vooruit kijkt: wat is de toekomst, wat heeft de wereld vandaag nodig? Hoe kan dit gerealiseerd worden? Ik vind het gewoonweg fantastisch."
"Ik vind het zo liefdevol en prachtig door jou vormgegeven dat het voor mij geen probleem, geen thema meer was, om niet zo intensief te lezen. Iedere week was dat op de een of andere manier duidelijk, en het gaf me zoveel innerlijke wakkerheid en zoveel steun..."
Ik ben iemand die graag leest. Met je kaarten heb je me laten zien dat je er veel dieper mee kunt gaan dan alleen pagina voor pagina lezen, en erin kunt leven. De kaarten waren een echte hit voor me. Je kon precies die ene spreuk aanwijzen, en je kon de kaart meenemen in plaats van hem later in het boek op te zoeken. Het is echt een geweldig idee. Dat ga ik ook toepassen. Heel erg bedankt.
Facharzt für Visceralchirurgie
Anthroposophischer Arzt GAÄD
Funktionsoberarzt Zentrum für Integrative Onkologie Filderklinik
Wissenschaftlicher Mitarbeiter der Universitätsklinik Tübingen
Diverse Dozententätigkeiten
„…Sie kennen kein anderes Sollen, als dasjenige, mit dem sich ihr Wollen in intuitiven Einklang versetzt…“ (R. Steiner)